Leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een leeftijdsgebonden aantasting van het centrale deel van het netvlies, de macula. De macula is verantwoordelijk voor het centrale, scherpe zicht, hetgeen we gebruiken om te lezen, gezichten te herkennen, auto te rijden en dergelijke meer. Hoewel het centrale zicht door LMD wordt aangetast, blijft het perifere zicht meestal intact.

LMD komt voor in 2 grote subtypes:

1. Droge LMD: meest frequente vorm van LMD (80-90% van de gevallen). Bij droge LMD hoopt zicht geleidelijk aan afvalmateriaal op onder macula. Dit materiaal, ook wel drusen genoemd, verhindert het normaal functioneren van de macula waardoor het zicht geleidelijk achteruitgaat. In vergevorderde stadia kan het leiden tot een compleet verlies van het centraal zicht
2. Natte LMD: hoewel dit slechts voorkomt in 10-20% van de gevallen van LMD, is deze vorm toch verantwoordelijk voor de meerderheid van de ernstige gevallen van LMD. Bij deze vorm ontstaan abnormale bloedvaten van slechte kwaliteit onder het netvlies, die vloeistof en bloed kunnen lekken onder de macula. Dit leidt tot snel en ernstig verlies van het centraal zicht en dient snel te worden behandeld om definitieve schade te beperken. Onbehandeld leidt deze vorm snel tot definitief verlies van het centraal zicht.

De precieze oorzaak is niet gekend, doch verwacht is dat zowel genetische als omgevingsfactoren een rol spelen. De belangrijkste risicofactor is toenemende leeftijd. Daarnaast kan LMD ook familiaal voorkomen en zijn er in sommige omstandigheden bepaalde genetische factoren die een invloed kunnen hebben. De belangrijkste te corrigeren risicofactoren zijn roken en UV-schade. Stoppen met roken en het dragen van een zonnebril wordt dan ook ten zeerste aangeraden.

Klachten die patiënten met LMD kunnen hebben is een troebel zicht of meer moeite met lezen in minder klare lichtomstandigheden. In meer gevorderde stadia kunnen er problemen ontstaan bij het herkennen van gezichten of kan er een vervormd beeld optreden.

Alarmsymptomen zijn het plots ontstaan van een statische donkere of bleke vlek in het centraal gezichtsveld of het nieuw optreden van vervormingen in het beeld (de zogenaamde metamorfopsieën).

Op heden bestaat er geen genezing voor LMD. Bij droge LMD kunnen in bepaalde omstandigheden maculaire vitaminepreparaten worden gegeven, hoewel de meerwaarde hiervan berust op weinig wetenschappelijke evidentie. In vergevorderde stadia kunnen visuele hulpmiddelen nog enige verbetering van de beeldkwaliteit met zich meebrengen.

Vroegtijdige opsporing door middel van geregelde controles bij een oogarts is belangrijk. Indien bij u de diagnose van LMD wordt gesteld, zal de oogarts u een Amslerrooster meegeven. Het is van belang om wekelijks uw beide ogen apart te testen op het ontstaan van centrale vlekken of metamorfopsieën (zie ook boven). Indien u bij zo’n test een plotse verandering waarneemt, dient u zo snel mogelijk (ten laatste de volgende werkdag) contact op te nemen met de Oogkliniek, of het secretariaat oogziekten van het AZ Alma in Eeklo (telefoonnummer: <TO ADD>), om het optreden van een natte LMD uit te sluiten.

Bij diagnose van natte LMD is het belangrijk dat dit zo snel mogelijk wordt behandeld door middel van intravitreale injecties met anti-VEGF om zo de schade te beperken. De diagnose en opvolging kunnen gebeuren in de Oogkliniek, de inspuitingen zelf gebeuren in het AZ Alma ziekenhuis.